INŻYNIERIA GENETYCZNA W MEDYCYNIE

Współcześnie, dziedzina jaką jest inżynieria genetyczna rozwija się niezwykle szybko i ma coraz szersze zastosowania, zwłaszcza w medycynie. Stwarza ona ogromne szanse dla ludzi dotkniętych lub zagrożonych niedoskonałościami genetycznymi poprzez stosowanie tzw. terapii genowych.

Jest kilka sposobów naprawy nieprawidłowo funkcjonującego genomu:

- podstawienie uszkodzonych alleli prawidłowymi;
- korekcje, czyli naprawa uszkodzonych genów;
- wprowadzenie normalnego genu do zmutowanej komórki na przykład drogą transdukcji.


U człowieka istnieje bardzo dużo zaburzeń wywołujących choroby genetyczne, których przyczyną są zmiany w ludzkich genach. Zmiany te powodują brak białka lub wytwarzanie białka niedoskonałego. Inżynieria genetyczna rozwiązała te problemy przez umożliwienie klonowania genów kodujących poszczególne białka. Obecnie wykorzystuje się drobnoustroje produkujące insulinę, czynniki krzepliwości krwi i hormon wzrostu, które można otrzymać w wyniku 
rekombinacji DNA.  Produkty te pozbawione są zanieczyszczeń wywołujących choroby u ludzi (ryzyko takie dotyczy substancji leczniczych, produkowanych przez zwierzęta).


Metodami inżynierii genetycznej produkowane są także szczepionki, stosowane głównie przeciwko chorobom wirusowym. Wykorzystuje się m.in zrekombinowane drożdże (jako zmienione genetycznie mikroorganizmy), produkujące szczepionki przeciwko wirusom zapalenia wątroby typu B. Obecnie prowadzi się też badania nad wykorzystaniem bakterii lub drożdży do syntezy szczepionek chroniących przed AIDS. Ponadto, zmodyfikowane bakterie E. coli wykorzystuje się obecnie do syntezy całego szeregu leków np. przeciwzakrzepowych. Na skalę przemysłową produkowane są także:

- czynnik IX (krzepnięcia krwi);
- interferony alfa, beta i gamma (działanie przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe i odpornościowe);
- interleukina (czynnik układu immunologicznego);
- erytropoetyna (hormon stymulujący produkcję erytrocytów).

Na wdrożenie czeka jeszcze kilkadziesiąt nowych biotechnologii produkcji innych substancji, produkowanych dotychczas jedynie w organizmie człowieka i zwierząt. Duże nadzieje wiąże się z możliwością wprowadzania genów do komórek u ludzi, np. w celu uzupełnienia braków genetycznych czy też walki z nowotworami. W nauce oraz medycynie duże znaczenie odgrywają sondy molekularne, które stanowią element testów diagnostycznych (tzw. testy genetyczne) wykorzystywanych w celu wczesnego wykrywania szeregu chorób dziedziczonych . W badaniach takich wykorzystuje się zdolność sondy do hybrydyzacji z określoną sekwencją badanego DNA.

Inne przykłady zastosowania inżynierii genetycznej w medycynie to :

- możliwość „produkcji” przez organizmy transgeniczne ludzkich organów niezbędnych do przeszczepów

początkowe stadia badań dają bardzo obiecujące rezultaty w tym przeprowadzane już eksperymenty z transgenicznymi świniami. Z pojęciem inżynierii genetycznej wiąże się bardzo aktualny dziś temat mianowicie klonowanie. Klonowanie to inaczej tworzenie identycznych kopii oryginału. W przypadku organizmów wyższych można to zrobić na dwa sposoby: pierwszy polega na wykorzystaniu komórek zarodka, zanim jeszcze zdążą się zróżnicować w komórki skóry czy mięśni; w przypadku drugiego sposobu komórki są dojrzałe i zróżnicowane - należy je zmusić, aby zachowywały się jak komórki zarodka. Tak właśnie powstała Dolly, a od tego czasu świat podzielił się na zwolenników i przeciwników klonowania. Wiadomo bowiem, że tworzenie klonów nie będzie dotyczyło tylko zwierząt, ale przede wszystkim człowieka. Warto jednak zauważyć, że technologia jaką jest klonowanie może być pomocne w produkcji leków, poznawaniu mechanizmu chorób, a także w produkcji narządów których organizm nigdy nie odrzuca.